از همین باعث است که در تعیین و تثبیت اقلیم هر منطقه سرزمین افغانی لازم است علاوه بر منطقه را از خط استوا یعنی از گرمترین حصه کره ارض نشان میدهد ارتفاع آن منطقه را از سطح، بحر صورت افتاده و وضعیت عوارض طبیعی را خاصة م که بدین ترتیب میتوان افغانستان را از نقطه نظر اقلیم طور عموم به سه منطقه مختلفه منقسم نمود:

مناطق مرتفع، مناطق متوسط و سرزمینهای کم ارتفاع .

الف: مناطق مرتفع: این سرزمینها که عبارت از کوهستان و دره های مرتفع سیلابها است طور عموم آب و هوای انرا سرد گفته و در حرارت و برودت فصول مختلفه سال انها فرق فاحشی را می بینیم.

۱ - سرزمین های کوهستانی: که دارای بیشتر از ۲۴۰۰ متر ارتفاع از سطح بحر می باشد فصل زمستان انها اکثراً از ۶ الی ۷ ماه دوام دارد حوزه نورستان یک حصه بزرگ بدخشان و هزاره جات درین زمره شامل می باشد. البته) سرزمینهای خیلی مرتفع که ۴۰۰۰ متر و بیشتر از آن ارتفاع دارد و غیر قابل اسکان می باشد دارای اقلیم خیلی سرد و اغلبا توسط برفهای دائمی پوشیده است

۲ - حوزه های که بین ۱۳۰۰ و ۲۴۰۰ متر ارتفاع جا گرفته است: مانند کابل - غزنی کتواز و حصه از بدخشان و دره علیای کنر و غیره دارای آب و هوای نسبتاً معتدل بوده فصول اربعه آن مشخص و از همدگر فرق دارد تابستانها انقدرها شدید نیست و سردی زمستان بعضاً تا ۲۰ درجه تحت صفر میرسد. مقدار بارندگی به قسم برف و یا باران که اغلبا در ماهای زمستان و اوایل بهار صورت میگیرد از ۳۰۰ میلی متر الی ۴۰۰ و بعضاً بیشتر هم می باشد. اوسط بارندگی شهر كابل تقريباً ۳۰۰ میلی متر است.

ب: مناطق متوسط: منطقی است که حصه از دامنه شمال هندوکش دامنه سلسله جبال غورات حوزه قندهار - دره هریرود شامل آن است دارای تابستان نسبتاً گرم بوده زمستان آنجا شدید نیست و برودت بندرت از ۱۰ درجه تحت صفر پائینتر میرود بارندگی این ناحیه کمتر از ۲۰۰ میلی متر می باشد که اغلباً به قسم باران و بعضاً به قسم برف سرازیر می شود ولی برف آن هم خیلی بسرعت ذوب می گردد.

ج: سرزمینهای کم ارتفاع: مناطقی است که کمتر از ۹۰۰ متر ارتفاع دارد از نقطه نظر جغرافیای فیزیکی اطلاق کلمه دشت را میتوان بانها کرد چه از یکطرف مقدار بارندگی این نوع سرزمینها است و از جانب دیگر فرق زیادی بین حرارت و برودت شباروزی آن می باشد حرارت های تابستان خیلی زیاد و شدید است بارنده گی به قسم برف خیلی ها بندرت و بصورت خیلی کم باران آن هم بسیار کم است. مناطقی که درین گروپ شامل:اند سرزمینهای سمت شمال مملکت، تمام مناطق وسیع جنوب غرب افغانستان - حوزه سفلی دریای کابل اوسط بارندگی این سرزمین ها کمتر از ۱۵۰ میلی متر می باشد. به استثنای حوزه سفلی دریای کابل که از فیض بارندگیهای موسومی شاداب تر است شاداب تر است.

اوسط بارندگی شهر جلال آباد ۱۸۵ میلی متر از مزار شریف ۱۲۰ و از چخانسور تقریباً ۵۵ میلی متر است. عامل دیگری که در اقلیم مناطق سهم بزرگی را دارا بوده و تغییر و تبدیلی را در آب و هوای یک منطقه وارد می نماید عبارت از جریانات جوی و یا بادها است که نظر به پیدایش دو مرکز مختلف فشار هوا از جانب سرزمینهای فشار زیاد به طرف نقاط فشار کم میوزد - افغانستان نظر به موقعیت جغرافیائی خود در سر راه دو مرکز مهم فشار هوا که نظر به اوقات سال شکل آنتی سیکلون (مرکز فشار باد و سيلكون فشار کم را به خود می گیرد واقعست و این دو مرکز مختلف فشار یکی بالای بحر هند که یکی از گرمترین ابحار دنیاست و به فاصله چند صد کیلومتر در جنوب افغانستان واقعست (در موسم تابستان) و دیگری در بالای آسیای مرکزی (در موسم زمستان) دائر می گردد. البته جریانات جوی که بین این دو مرکز فوق الذکر فشار کم و زیاد تبادله می گردد بالای افغانستان بدون تأثیر نیست ولی در ینجا هم طوریکه قبلاً درباره حرارت و برودت نسبت دوری و نزدیکی از خط استوا دیدیم خصوصیات منطقوی که زاده عوارض طبیعی است تأثیر مهمتر و بیشتری را دارا است.

مثلاً با آنکه در ایام زمستان در تمام افغانستان باد (شمال) بالعوم از طرف شمال بجنوب میوزد یا به عباره دیگر جریاناتی که از مرکز فشار زیاد آسیای مرکزی به طرف فشار کم بحر هند در آن وقت سرازیر می گردد سرزمین افغانی را نیز جاروب می نماید ولی با آنهم خصوصیات عوارض طبیعی و هم جریانات منطقوی تغییر آتی را در خط سیر این جریان عمومی وارد می نماید و بعضاً بر خلاف آن، جریان جریان دیگری قد علم می نماید مثلاً: باد سرد و شدیدی که از دامنه های شمالی هندوکش در زمستان به جانب دریای آمو و ماورای آن می وزد این نوع خصوصیات در سیستم جریانات جوی سرزمین افغانستان به کثرت دیده می شود که در هر جا بادهای منطقوی آن به اسمای مختلف یاد و نظر به تولید مراکز محلی فشار کم و زیاد جاری می گردد. مثلاً: باد گرمی که از جانب غرب قندهار می وزد و به نام (بادچپه) یاد می شود (باد- پروان) که در حوزه کابل از شمال می وزد – (سیاه باد) فراه و چخانسور – (سیاه باد) حوزه مزار و یا باد «برو» که در حوزه جلال آباد و لغمان از شمال می وزد و (باد نایل) که از طرف جنوب شرق در حوزه جلال آباد و لغمان میوزد و غیره. که بعضاً دارای اسم های خاصی هم نیستند.

یکی از مهمترین بادهای منطقوی که تأثیرات آن خارج از خاک افغانی در ترکمنستان و هم در بلوچستان محسوس می گردد عبارت از (باد یکصد و بیست روزه) حوزه غربی افغانستان است که به اصطلاح اهالی هرات و فراه از بادغیستات (باد خیزات)، سرزمین شمال دره هریرود حرکت می نماید و در حقیقت از مناطق خیلی دورتر سرحدات شمالی ما منشأ گرفته و به جانب حوزه خلیج فارس و بحیره عمان سیر دارد. (قاموس جغرافیای افغانستان)